Nieuwsbrief 210
Arno consolideert zijn koppositie in de interne
door
De genderdiscussie in de schaaksport, de rol van de evolutionaire biologie

Interne 5e ronde

Het begin van de interne competitie in de bovenzaal. In de benedenzaal zijn er 2 SGA matches met 3 Caissa teams (verslagen van leden zijn welkom voor opname in de nieuwsbrief), naast enkele interne partijen. De meesten zijn hun partij gestart. Een enkeling tracht het juiste tempo te installeren. Na het verkorte tempo vorige week zijn er 3 ronden met het tempo van 1 u 15 met 15 sec increment. Op het podium zien we een reguliere toeschouwer. Links op de foto liggen wat schaakmagazines die Yochanan Afek schenkt aan de liefhebber. Yochanan is er achter gekomen dat ze thuis best wel veel ruimte innemen…De deelname in de interne tot nu toe is goed, 85 leden hebben 1 of meerder potjes gespeeld. Het gemiddelde is circa 24 borden, wat meer zonder SGA match, wat minder met. Laten we dat vasthouden!
De topper in deze ronde was de partij tussen Paul Schipper (2e) en koploper Arno Bezemer. Paul kwam duidelijk beter uit de opening, Arno egaliseerde in het middenspel en stond wat gunstiger in het eindspel, terechte uitslag remise. De heren, tevens teamgenoten bij SGA Caissa 2, waren content met hun partij, het werd nog gezellig nakeuvelen aan de bar. Derde staat Enrico Vroombout die de opmars van Tyrone Marioneau tot stand bracht in een klassieke, zeer dynamische Spanjaard. Het verschil in punten is beperkt, de titel in de 1e helft van de competitie is nog bereikbaar voor velen. Verrassingen in de top 10 zijn Piet Hein van Rijsoort (4e) en Olaf Ephraim (8e). Zie voor de uitslagen: http://www.caissa-amsterdam.nl/standen/2025-2026/A/index.html

Damesschaak en herenschaak
De genderdiscussie in het schaken is van alle tijden. In de 19e eeuw werden vrouwen bij uitzondering (na ballotage) toegelaten te spelen in een schaakvereniging. En dan betrof het vaak de vrouw van een prominent lid (de vrouw van). Het edele spel zou de vrouwen kunnen afleiden van hun dagelijkse verantwoordelijkheden, dat konden de heren niet hebben…. Gelukkig hebben vrouwen tegenwoordig voluit toegang tot het schaken en hebben zij hun eigen kampioenschappen en, op het hoogste niveau, redelijk lucratieve invitatietoernooien.Tientallen, mogelijk meer dan honderd vrouwen kunnen leven van de sport (zoals de Nederlandse Zhaoquin Peng), deels door een combinatie van spelen en andere activiteiten zoals het verzorgen van trainingen, simultaans etc..
Helaas heeft deze vrije toegang niet geleid tot een hoge participatie van vrouwen in de schaaksport, veel meer dan 10 procent is het niet, als we dat al halen. Dit reflecteert zich ook in de wereldranglijst. In de jaren 90 had Judith Polgar een spectaculaire opkomst. In 2002 won zij in een officiële partij van wereldkampioen Garry Kasparov, in 2005 stond zij 8e op de wereldranglijst met een rating van 2735. Helaas was Judith tot nu toe een unicum. Hou Yifan is tegenwoordig de sterkste schaakster. Zij heeft als enige een rating boven 2600 ELO, zij haalt echter niet de top 100 van de mannen (deze lijst start bij ca. 2630 ELO). In augustus verscheen in Chessbase een artikel over de gender disequality in het schaken, zie https://en.chessbase.com/post/full-lawson-on-genders-in-chess. De aanleiding was de winst van een transgender persoon in het jeugd dameskampioenschap in Duitsland. In het artikel komt naar voren dat weliswaar geestelijk gezien (mentale capaciteit) er sprake zou kunnen zijn van gelijkheid. Er is echter nog een biologische, fysieke component, zo stelt evolutionair bioloog Carole Hooven (jawel, een vrouw). De aantallen (percentage deelname) doen er niet toe, zie andere denksporten zoals bridge waar mannen, ondanks een minderheid, hogere niveau’ s halen. Het gaat om testosteron dat mannen in staat stelt zich obsessief bezig te houden met schaken, de wereld uit te sluiten en zich compleet te focusssen.
In het magazine van het Max Euwe-Centrum. zie https://maxeuwe.nl/wp-content/uploads/2025/09/MEC_Mag_111.pdf,  geeft WGM Mariya Muzichuk aan dat het fysiek zwaar is om lange toernooien te spelen: “De buitenwereld snapt niet dat vrouwen minder goed schaken omdat het toch een fysieke activiteit is. Het denkwerk en de spanningen tijdens een partij vergen veel van je lichaam. Toen ik het wereldkampioenschap won in 2015 was ik zes kilo afgevallen.” En: “Omdat je urenlang achter het bord zit denken mensen dat dat niet zo zwaar is, maar dat is het wel. Schaken is echt een sport.”

Klare taal, ik ben geneigd hierin mee te gaan. Mannen hebben een evolutionair voordeel en het is terecht dat dat er mannen en vrouwenkampioenschappen zijn. Je kunt je afvragen of het gerechtvaardigd is dat iemand die, als voormalig man, transgender is en meedoet aan vrouwen toernooien. Het laatste woord is er nog niet over gesproken.
Voorop staat natuurlijk dat iedereen welkom is bij het schaken. Uiteindelijk gaat het erom dat eenieder, op een eigen niveau, de nodige uitdaging vindt en gezellig een partij kan schaken. Samen werken we aan onze schaaksamenleving.

Reactie achterlaten